Home · Parenting · Konseling · Blogging · Tips · Daftar Isi

Nadzom Matan Tuhfatul Athfal dengan Terjemah Bahasa Sunda

Tajwid dalam sya'ir Sunda yang merupakan terjemah Tuhfatul Athfal

Kitab Matan Tuhfatul Athfal wal Ghilman adalah kitab tajwid yang berisi 61 bait yang membahas kaidah-kaidah dasar ilmu tajwid. Secara harfiah, tuhfatul athfal diartikan hadiah untuk anak-anak dan bisa diartikan hadiah untuk pemula. Kitab ini merupakan salah satu kitab yang banyak di pesantren-pesantren dan sekolah Islam di Indonesia. 

Tuhfatul Athfal

Tuhfatul Athfal 

Karya: Syekh Sulaiman bin Hasan bin Muhammad Al-Jamzuri 

Berikut nadzom Tuhfatul Athfal dan terjemahnya dalam bahasa Sunda ddan disajikan dalam bentuk syair. 

المقدمة 

Pendahuluan 

يَقُولُ رَاجِي رَحْمَةِ الْغَفُورِ ۞ دَوْمًا سُلَيْمَانُ هُوَ الْجَمْزُورِي 

Tos ngadawuh nu ngarep rohmat Panngeran 

Sulaiman Jamzuri salawasna pisan 

الْـحَمْـدُ للهِ مُصَلِّيًا عَلَى ۞ مُحَمَّدٍ وَآلهِ وَمَنْ تَلَا 

Puji ka Allah muga sareng rohmatna 

Ka kangjeng Nabi jeung ka kulawargina 

وَبَعْدُ هَذَا النَّظْمُ لِلْمُرِيدِ ۞ فِي النُّونِ وَالتَّنْوِينِ وَالْـمُـدُودِ 

Ba’da muqaddimah nadzom dipayunkeun 

Hukum nun paeh jeng tanwin diterangkeun 

سَمَّيْتُهُ بِتُحْفَةِ الْأَطْفَالِ ۞ عَنْ شَيْخِنَا الْـمِيهِىِّ ذِي الْكَمَالِ 

Kami nelahkeun kana Tuhfatul Athfal 

Ti guru bangsa Al-Mihi masing apal 

أَرْجُو بِهِ أَنْ يَنفَعَ الطُّلَّابَا ۞ وَالْأَجْرَ وَالْقَبُولَ وَالثَّوَابَا 

Jeung ngarep mugi ieu kitab mangfa’at 

Hasil ganjaran jeung qobul di akherat 

أحكام النون الساكنة والتنوين 

Hukum Nun Paeh Jeung Tanwin 

لِلنُّونِ إِنْ تَسْكُنْ وَلِلتَّنْوِينِ ۞ أَرْبَعُ أَحْكَامٍ فَخُذْ تَبْيِيْنِي 

Hukum nun paeh jeung tanwin katetepan 

Hukum opat kudu cekel pertelaan 

فَالأَوَّلُ الْإِظْهَارُ قَبْلَ أَحْرُفِ ۞ لِلْحَلْقِ سِتٍّ رُتِّبَتْ فَلْتَعْرِفِ 

Kahijina kudu idzhar masing terang 

Dina huruf halaq nun genep pek bilang 

هَمْزٌ فَهَاءٌ ثُمَّ عَيْنٌ حَاءُ ۞ مُهْمَلَتَانِ ثُمَّ غَيْنٌ خَاءُ 

HAMZAH jeung HA’, ‘AIN jeung HA’ teu cecekan 

Tambah dua GHAIN dan KHA’ pada dicecekan 

وَالثَّانِ إِدْغَامٌ بِسِتَّةٍ أَتَتْ ۞ فِي يَرْمُلُونَ عِنْدَهُمْ قَدْ ثَبَتَتْ 

Kaduana kudu idgham dina genep 

Dina lafadz YARMALUNA anu tetep 

لَكِنَّهَا قِسْمَانِ قِسْمٌ يُدْغَمَا ۞ فِيهِ بِغُنَّةٍ بِـ:يَنْمُو عُلِمَا 

Tapi nu genep bagi dua bagian 

Idgham ma’al ghunnah YANMU sabagian 

إِلَّا إِذَا كَانَا بِكِلْمَةٍ فَلاَ ۞ تُدْغِمْ كـ:دُنْيَا ثُمَّ صِنْوَانٍ تَلَا 

Anging lamun nun paeh tengah kalimah 

Cara DUNYA SHINWANUN tah idgham ulah 

وَالثَّانِ إِدْغَامٌ بِغَيْرِ غُنَّهْ ۞ فِي اللَّامِ وَالرَّا ثُمَّ كَرِّرَنَّهْ 

Kaduanan idgham henteu make ghunnah 

Dina LAM RA’ bulak-balik sing merenah 

وَالثَّالِثُ الْإِقْلَابُ عِنْدَ الْبَاءِ ۞ مِيمًا بِغُنَّةٍ مَعَ الْإِخْفَاءِ 

Katiluna iqlab lamun nyandingan BA’ 

Gentikeun kana mim ghunnah campur ikhfa 

وَالرَّابِعُ الْإِخْفَاءُ عِندَ الْفَاضِلِ ۞ مِنَ الْـحُـرُوفِ وَاجِبٌ لِلْفَاضِلِ 

Kaopatna ikhfa lamun kahareupna 

Nyanhareupan huruf anu sakantunna 

فِي خَمْسَةٍ مِنْ بَعْدِ عَشْرٍ رَمْزُهَا ۞ فِي كِلْمِ هَذَا البَيْتِ قَد ضَمَّنْتُهَا 

Nyata lima belas huruf sadayana 

Dina kawit kalimah ieu nadzomna 

صِفْ ذَا ثَنَا كَمْ جَادَ شَخْصٌ قَدْ سَمَا ۞ دُمْ طَيِّبـًا زِدْ فِي تُقًى ضَعْ ظَالِمَ 

Nyaeta SHA, DZA, TSA, KAF, JIM, SYIN, QAF SIN, DAL 

THA, ZAY, FA, TA, DHAD, ZHA masing pada apal 

أحكام النون والميم المشددتين 

Hukum Mim Jeung Nun Ditasydidan 

وَغُنَّ مِيمًا ثُمَّ نُونًا شُدِّدَا ۞ وَسَمِّ كُـلاًّ حَرْفَ غُنَّةٍ بَدَا 

Jeung kana MIM dan NUN nu ditasydidan 

Kudu ngaharuskeun ghunnah dingaranan 

أحكام الميم الساكنة  

Hukum Mim Paeh 

وَالْمِيمُ إِنْ تَسْكُنْ تَجِي قَبْلَ الْهِجَا ۞ لاَ أَلِفٍ لَيِّنَةٍ لِذِي الْحِجَا 

MIM paeh datang samemeh huruf hija 

Lain datang samemeh ALIF lin nyata 

أَحْكَامُهَا ثَلَاثَةٌ لِمَنْ ضَبَطْ ۞ إِخْفَاءٌ نِادْغَامٌ وَإِظْهَارٌ فَقَطْ 

Hukumna teh tilu mungguh palenggeran 

Ikhfa, idgham, sareng idzhar teu nyalahan 

فَالْأَوَّلُ الْإِخْفَاءُ قَبْلَ الْبَاءِ ۞ وَسَمِّهِ الشَّفْوِيَّ لِلْقُرَّاءِ 

Kahijina ikhfa’ lamun nyandingan BA’ 

Ngaranna ikhfasyafawi mungguh quro 

وَالثَّانِ إِدْغَامٌ بِمِثْلِهَا أَتَى ۞ وَسَمِّ إِدْغَامًا صَغِيرًا يَا فَتَى 

Kadua idgham lamun kahareupna 

MIMna deui mitslain shagir katelahna 

وَالثَّالِثُ الْإِظْهَارُ فِي الْبَقِيَّهْ ۞ مِنْ أَحْرُفٍ وَسَمِّهَا شَفْوِيَّهْ 

Katilu idzhar syafawi hukumna 

Nyanghaeupan huruf anu sakantunna 

وَاحْذَرْ لَدَى وَاوٍ وَفَا أَنْ تَخْتَفِي ۞ لِقُرْبِهَا وَلِاتِّحَادِ فَاعْرِفِ

MIM paeh diidzharkeun sing risi pisan 

Kana WAU jeung FAsabab padeukeutan 

حكم لام أل ولام الفعل 

Hukum Lam Ta’rif Jeung Lam Fi’il 

لِلَامِ أَلْ حَالَانِ قَبْلَ الْأَحْرُفِ ۞ أُولَاهُمَا إِظْهَارُهَا فَلْيُعْرَفِ 

Pikeun alif LAM dua tingkah hukumna 

Hiji idzhar sing terang ngunikeunnana 

قَبْلَ ارْبَعٍ مَعْ عَشْرَةٍ خُذْ عِلْمَهُ ۞ مِنِ ابْغِ حَجَّكَ وَخَفْ عَقِيمَهُ 

Memeh opat belas cokot sing merenah 

Dina IBGHI HAJJAKA WAKHAF AQIMAH 

ثَانِيهِمَا إِدْغَامُهَا فِي أَرْبَعِ ۞ وَعَشْـرَةٍ أَيْضًا وَرَمْزَهَا فَعِ 

Kaduana alif LAM  wajibna idgham 

Dina opat belas kawit ieu nadzom 

طِبْ ثُمَّ صِلْ رُحْمًا تَفُزْ ضِفْ ذَا نِعَمْ ۞ دَعْ سُوءَ ظَنٍّ زُرْ شَرِيفـًا لِلْكَرَمْ 

Nyaeta THA, TSA, SHAD, RA, TA, DHAD, DZAL, dan NUN 

DAL, SIN, jeung ZHA, ZAY, SYIN, jeung LAM masing junun 

وَاللَّامَ الُاْولَى سَمِّهَا قَمْرِيَّهْ ۞ وَاللَّامَ الْاُخْرَىى سَمِّهَا شَمْسِيَّهْ 

Anu kahiji alif lam qamariyyah 

Anu kaduana alif lam syamsiyah 

وَأَظْهِرَنَّ لاَمَ فِعْلٍ مُطْلَقََا ۞ فِي نَحْوِ قُلْ نَعَمْ وَقُلْنَا وَالْتَقَى 

Kudu ngaidzharkeun LAMna dina fi’il 

QUL NA’AM, QULNA, ILTAQA eta misil 

فى المثلين والمتقاربين والمتجانسين 

Mutamatsilain, Mutaqaribain, Mutajanisain 

إِنْ فِي الصِّفَاتِ وَالْـمَخَارِجِ اتَّفَقْ ۞ حَرْفَانِ فَالْمِثْلاَنِ فِيهِمَا أَحَقّ 

Lamun sami sifatna sareng makhrajna 

Dua huruf idgham mitslain katelahna 

وَإِنْ يَكُونَا مَخْرَجـًا تَقَارَبَا ۞ وَفِي الصِّفَاتِ اخْتَلَفَا يُلَقَّبَا 

Lamun huruf nu dua deukeut makhrajna 

Teu sami sifatna eta kasebatna 

مُتْقَارِبَيْنِ أَوْ يَكُونَا اتَّفَقَا ۞ فِي مَخْرَجٍ دُونَ الصِّفَاتِ حُقِّقَا 

Mutaqaribain. eta nu mufakatna 

Dina makhraj teu sami dina sifatna 

بـالْـمُتَجَـانِسَيْنِ ثُمَّ إِنْ سَكَنْ ۞ أَوَّلُ كُلٍّ فَالصَّغِيرَ سَمِّيَنْ 

Mutajanisain eta nu kamasyhurna 

Lamun paeh nu awal shaghir ngaranna 

أَوْ حُرِّكَ الْحَرْفَانِ فِي كُلٍّ فَقُلْ ۞ كُلٌّ كَبِيرٌ وَافْهَمَنْهُ بِالْـمُثُـلْ 

Atawa huruf nu dua dibarisan 

Idgham kabir, anjeun kudu ngarti pisan 

أقسام المد 

Pembagian Mad 

وَالْمَدُّ أَصْلِيٌّ وَفَرْعِيٌّ لَهُ ۞ وَسَمِّ أَوَّلًا طَبِيعِيًّا وَهُو 

Ari mad teh aya asli jeung far’ina 

Mad asli eta thabi’i katelahna 

مَا لَا تَوَقُّفٌ لَهُ عَلَى سَبَبْ ۞ وَلَا بِدُونِهِ الْـحُـرُوفُ تُجْتَلَبْ 

Kana sabab mad asli teu ngadagoan 

kana sadayana huruf teu narikan 

بَلْ أَيُّ حَرْفٍ غَيْرُِ هَمْزٍ أَوْ سُكُونْ ۞ جَا بَعْدَ مَدٍّ فَالطَّبِيعِيَّ يَكُونْ 

Balikta kana thabi’i kabeh huruf 

Salianti hamzah jeung sukun sok terap 

وَالْآخَرُ الْفَرْعِيُّ مَوْقُوفٌ عَلَى ۞ سَبَبْ كَـهَمْزٍ أَوْ سُكُونٍ مُسْجَلَا 

Mad far’i mah mika butuh kana sabab 

Hamzah tawa suku nun dipake sabab 

حُرُوفُهُ ثَلَاثَةٌ فَعِيهَا ۞ مِنْ لَفْظِ وَايٍ وَهْيَ فِي نُوحِيهَا 

Huruf mad teh aya tilu sadayana 

Dina lafadz WAYIN dikumpulkeunnana 

وَالكَسْـرُ قَبْلَ الْيَا وَقَبْلَ الْوَاوِ ضَمْ ۞ شَرْطٌ وَفَتْحٌ قَبْلَ أَلْفٍ يُلْتَزَمْ 

Wau jeung Ya’ pees jeer nu maehna 

Alif mah ku jabar syarat huruf madna 

وَالْلَِينُ مِنْهَا الْيَا وَ وَاوٌ سُكِّنَا ۞ إِنِ انْفِتَاحٌ قَبْلَ كُلٍّ أُعْلِنَا 

huruf lin aya dua sadayana 

Wau jeung Ya’ lamun jabar nu maehna 

أحكام المد 

Hukum Mad 

لِلْمَدِّ أَحْكَامٌ ثَلَاثَةٌ تَدُومْ ۞ وَهْيَ الْوُجُوبُ وَالْـجَـوَازُ وَالُّلزُومْ 

Hukum mad aya tilu sadayana 

Mad wajib, jaiz, lazim nu katiluna 

فَوَاجِبٌ إِنْ جَاءَ هَمْزٌ بَعْدَ مَدّْ ۞ فِي كِلْمَةٍ وَذَا بِـمُتَّصِلْ يُعَدّْ 

Mun datang hamzah ba’da mad sakalimah 

Mad wajib muttashil eta ulah salah 

وَجَائِزٌ مَدٌّ وَقَصْـرٌ إِنْ فُصِلْ ۞ كُلٌّ بِكِلْمَةٍ وَهَذَا الْمُنْفَصِلْ 

Lamun datangna hamzah misah kalimah 

Ngaranna jaiz munfashil ulah salah 

وَمِثْلُ ذَا إِنْ عَرَضَ السُّكُونُ ۞ وَقْفًا كَـتَعْلَمُونَ  نَسْتَعِينُ 

Mad aridh lissukun aya huruf sukun 

Saba'da mad sabab waqaf LITA’LAMUN 

أَوْ قُدِّمَ الْـهَمْـزُ عَلَى الْـمَـدِّ وَذَا ۞ بَدَلْ كَـآمَنُوا وَإِيمَانًا خُذَا 

Mun hamzah tiheula tina huruf madna 

contohna AMANU mad badal ngaranna 

وَلَازِمٌ إِنِ السُّكُونُ أُصِّلَا ۞ وَصْلًا وَوَقْفًا بَعْدَ مَدٍّ طُوِّلَا 

Mad lazim mah aya sukun ti asalna 

Saba'da huruf mad washal jeung waqafna 

أقسام المد اللازم  

Pembagian Mad Lazim 

أَقْسَامُ لَازِمٍ لَدَيْهِمْ أَرْبَعَهْ ۞ وَتِلْكَ كِلْمِيٌّ وَحَرْفِيٌّ مَعَهْ 

Mad lazim mah mungguh qura aya opat 

Lazim kilmi lazim harfi henteu lepat 

كِلَاهُمَا مُخَفَّفٌ مُثَقَّلُ ۞ فَهَذِهِ أَرْبَعَةٌ تُفَصَّلُ 

Tina kilmi harfi tafshil duanana 

Mukhaffaf mutsaqqal tah opat tafshilna 

فَإِنْ بِكِلْمَةٍ سُكُونٌ اجْتَمَعْ ۞ مَعْ حَرْفِ مَدٍّ فَهْوَ كِلْمِيٌّ وَقَعْ 

Lamun kumpul sukun asal sakalimah 

Jeung huruf mad tah lazim kilmi teu salah 

أَوْ فِي ثُلَاثِيِّ الْـحُـرُوفِ وُجِدَا ۞ وَالْـمَـدُّ وَسْطُهُ فَحَرْفِيٌّ بَدَا 

Tawa kumpul dina huruf bangsa tilu 

Mad di tengah tah lazim harfi nu kitu 

كِلَاهُمَا مُثَقَّلٌ إِنْ أُدْغِمَا ۞ مَخَفَّفٌ كُلٌّ إِذَا لَمْ يُدْغَمَا 

Lazim kilmi lazim harfi lamun idgham 

Eta mutsaqqal, mukhaffaf mun teu idgham 

وَاللَّازِمُ الْـحَـرْفِيُّ أَوَّلَ السُّوَرْ ۞ وُجُودُهُ وَفِي ثَمَانٍ انْحَصَـرْ 

Lazim harfi aya di mimiti surat 

Aya dalapan aksara tong kaliwat 

يَجْمَعُهَا حُرُوفُ كَمْ عَسَلْ نَقَصْ ۞ وَعَيْنُ ذُو وَجْهَيْنِ والطُّولُ أَخَصّْ 

Nu dalapan jumlahna KAM ‘ASAL NAQASH 

‘ain dua wajah nu thul anu akhas 

وَمَا سِوَى الحَرْفِ الثُّلَاثِيْ لاَ أَلِفْ ۞ فَمَدُّهُ مَدًا طَبِيعِيًا أُلِفْ 

Jeung salian bangsa tilu lian alif 

Tah panjangna cara thabi’i saalif 

وَذَاكَ أَيْضـًا فِي فَوَاتِحِ السُّوَرْ ۞ فِي لَفْظِ حَيٍّ طَاهِرٍ قَدِ انْحَصَـرْ 

Mad thabi’i harfi dina kawit surat 

Kumpul dina HAYYIN THAHIRIN mufakat 

وَيَجْمَعُ الْفَوَاتِحَ الْأَرْبَعْ عَشَـرْ ۞ صِلْهُ سُحَيْرًا مَنْ قَطَعْكَ ذَا اشْتَهَرْ 

huruf fawatihus suwar opat belas 

SHILHU SUHAYRAN MAN QATHA’KA tos jelas 

الخاتمة 

Penutup 

وَتَمَّ ذَا النَّظْمُ بِحَمْدِ اللهِ ۞ عَلَى تَمَامِهِ بِلَا تَنَاهِي 

tamat nadzom bari muji ka Nu Agung 

Sabab tamat ku puji nu taya tungtung 

أَبْيَاتُهُ نَدٌّ بَدَا لِذِي النُّهَى ۞ تَارِيخُهَا بُشْرَى لِمَنْ يُتْقِنُهَا 

Baitnanadun bada” pek bilang jumlahna 

busyra liman yutqinuha” mah tarikhna  

ثُمَّ الصَّلَاةُ وَالسَّلَامُ أَبَدَا ۞ عَلَى خِتَامِ الْأَنْبِيَاءِ أَحْمَدَا 

Mugi rohmat sareng salam salawasna 

Ka kangjeng Nabi makhluk pang mulyana 

وَالْآلِ وَالصَّحْبِ وَكُلِّ تَابِعِ ۞ وَكُلِّ قَارِئٍ وَكُلِّ سَامِعِ 

Ka kulawargina, sohabat, tabi’in 

Nu maca nu ngupingkeun kaum muslimin 

 

Demikian nadzom Tuhfatul Athfal ini dengan terjemah sunda, semoga bermanfaat di dunia dan akhirat. 

Artikel keren lainnya:

Belum ada tanggapan untuk "Nadzom Matan Tuhfatul Athfal dengan Terjemah Bahasa Sunda"

Post a Comment

Dilarang membagikan link judi, pornografi, narkoba, dan kekerasan. Terimakasih.